میبد
میبد شهری در شمال استان یزد است که در مرکز جغرافیایی ایران واقع شدهاست. بنابر پارهای از شواهد میبد به عنوان یکی از نخستین مناطق یکجا نشینی در مرکز ایران بهشمار میرود. این شهر در ۵ آذر ۱۳۹۷ به عنوان شهر جهانی زیلو انتخاب شد و از میبد به عنوان شهر زیلو یاد خواهد شد.
میبد شهری دارای پیشینهای چندین هزار ساله است(7هزار سال)که دومین مرکز شهری و تجاری استان یزد محسوب میشود و به واسطه بافت تاریخی ارزشمند خود بسیاری از نقاط شهر در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیدهاست. لازم به ذکر است که شهرک جهانآباد نیز از عمدهترین مراکز صنعتی این شهر میباشد و این شهرستان با تولید نیمی از کاشی و سرامیک کشور قطب این محصول محسوب میشود. میبد یکی از کانونهای اولیه یکجانشینی در ایران است که در واحه پهناور یزد واقع شدهاست. روزگاری در کنار دریای ساوه قرار داشتهاست که از ساوه تا حاجیآباد نمک کشیده شده بود و ساکنان آن از طریق این دریاچه رفت و آمد میکردند. با توجه به پیدا شدن سکه ضرب میبد در دوره ساسانی مشخص میشود که میبد دراواخر دوره ساسانی شهری معتبر و با اهمیت بودهاست زیرا از یکصد و یازده شهری که در ایران قبل از اسلام شناسایی شده از تعداد معدودی از آنها شرایط ضرب سکه یا اجازه آن را داشتهاند. (شهرهای ایران، پیکولوسکایا) دلایل متعددی را میتوان نام برد که میبد و به ویژه نارین قلعه آن بیش از مناطق دیگر یزد، مسکون شده و اولین نقطه یکجانشینی در این ناحیه بودهاست. جعفری، اولین مورخ یزدی قرن هشتم درمورد بنای نارین قلعه حکایت اسطورهای و افسانهای عنوان مینمایند که نشانگر آن است که حتی در آن زمان هم عامه و خاص از دیرینه بودن این مکان مطلع بودهاند. وی میگوید که سلیمان نبی نارین قلعه را برای اختفای دفینه و گنج خود ایجاد نمود. نقش نگارهای که اخیراً درهمین مکان بر روی پارهسفال پیدا شدهاست نشانگر واقعیتهای بسیاری است. نقش نیمه انسان – نیمه حیوان حک شده براین سفال شبیه همان نقش نگاره ایی است که در تمدن هزاره سوم پیش از میلاد عیلامیها میباشد. قابل بیان است افراد این منطقه از دیرباز تاکنون یکتاپرست بودهاند .(تاریخ عیلام، شیرین بیانی) نارین قلعه میبد در قرون اولیه اسلامی هم از عظمت و اهمیت زیادی برخوردار بوده و از قلاع غیرقابل نفوذ برای دشمنان بودهاست که از داخل قلعه راههای زیر زمینی به کل شهر برای تأمین آب و غذا وجود دارد که از دلایل مهمی بودهاست که تاکنون توسط هیچکدام از دشمنان فتح نشدهاست.
اساس اقتصاد شهر میبد بر صنعت استوار است. مهمترین صنایع میبد عبارتند از سفالگری، کاشی و سرامیک و ذوب آهن. کارخانههای متعدد کاشی و سرامیک سازی، میبد را به قطب صنعت کاشی و سرامیک ایران تبدیل کردهاست. هماکنون بیش از یک چهارم کاشی ایران در میبد تولید میشود. سفالگری پیشه دیرینه مردمان این دیار بودهاست و امروزه نیز سفال میبد به سرتاسر دنیا صادر میشود. بهطور کلی رونق صنعت سفالگری و کاشی و سرامیک در میبد را باید در چهارچوب پیوند صنعت و سنت ارزیابی کرد. بزرگترین مرکز پرورش بلدرچین کشور که رتبه دوم خاورمیانه را نیز دارا میباشد در شهرستان میبد واقع است.
نارین قلعه میبد
سامانه کاروانی میبد
سرچشمه و بخشگاه آب قنات میبد
برج و بارو و دروازه شارستان میبد
کاروانسرا رباط میبد
برج کبوترخانه میبد
سلطان رشید(سلطون رشید) میبد
قلعه بشنیغان میبد